hs code کالا چیست؟

طی انجام پروسه ترخیص کالا در گمرک‌های اجرایی جهت شناسایی کالاها و تعیین جایگاه آنها در جدول طبقه‌بندی شماره یا کدهایی به خصوص و منحصر به فرد وجود دارد که بر اساس شکل، ماهیت، هدف و مأخذ هر کالا مشخص خواهند شد. این کدها همان hs code کد هستند و در حقیقت مشخص‌کننده مقدار حقوق ورودی خواهند بود که صاحب کالا یا نماینده او باید برای ترخیص آن کالا از گمرک به دولت پرداخت کند. تعرفه‌های گمرکی یا hs code  با گذشت زمان دچار تغییرات فراوانی شده است. این سیستم همواره بر مبنای روش‌های خاصی بوده که در ادامه این مطلب برای آشنایی بیشتر به بعضی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد. در ضمن برای درک بهتر مفهوم hs code، ساختارhs code  و چگونگی دریافت آن با هم نکاتی را در این مورد مرور می‌کنیم.

منظور از hs code کالا چیست؟

hs code ها یک سیستم یا سامانه استاندارد از نام‌ها، شماره‌ها و اعداد هستند که برای طبقه‌بندی کالاهای مبادله شده در سطح بین‌المللی استفاده می‌شوند. این کدها توسط سازمان جهانی گمرک (World Customs Organization) ایجاد شده و بیش از 200 کشور در سراسر جهان آن‌ها را پذیرفته‌اند. کد تعرفه یا  hs code یک شماره شش تا ده رقمی است که نوع کالا، جایگاه و طبقه بندی آن را بر اساس ماهیت، شکل و هدف مشخص می‌کند. دو رقم ابتدای hs code نشان دهنده فصل محصول، دو رقم بعدی مشخص کننده عنوان محصول و دو رقم آخر نشان دهنده عنوان فرعی محصول است. به عنوان مثال، کد تعرفه برای قهوه 090121 است، که در آن 09 نشان دهنده فصل قهوه، 01 نشان دهنده عنوان برای دانه های قهوه، و 21 نشان دهنده عنوان فرعی برای قهوه بوداده است. hs code در میان کارکنان گمرکی برای تعیین عوارض یا نرخ مالیاتی که برای هر محصول تعیین شده کاربرد فراوانی دارد. به علاوه این‌ها از توسط واردکنندگان و صادرکنندگان برای شناسایی محصول، طبقه بندی آن و هرگونه الزامات نظارتی نیز استفاده بسیاری می‌شود. جالب است بدانید تعرفه‌های گمرکی ابزاری ضروری و لازم برای دولت‌ها جهت تنظیم تجارت بین‌المللی و حمایت از صنایع داخلی به شمار می‌رود. همچنین دولت‌ها می‌توانند با وضع عوارض یا مالیات بر کالاهای وارداتی از هجوم کالاهای خارجی به بازار داخلی و رقابت با صنایع داخلی جلوگیری کنند.

ساختار hs code کالا چگونه تعیین می‌شود؟

در تجارت بین‌الملل همه کالاهای تجاری براساس یک استاندارد هماهنگ جهانی دسته‌بندی می‌شوند و در کتاب مقررات صادرات و واردات مربوط به همان سال که توسط دفتر مقررات صادرات و واردات سازمان توسعه تجارت ایران تهیه شده، آورده می‌شود. همگی کالاهای تجاری در 21 قسمت و 98 فصل در فرمت دو تا هشت رقمی کد گذاری شده و به صورت سالانه در دسترس عموم قرار خواهند گرفت. هر کالا دارای یک hs code هشت رقمی استاندارد و منحصر به فرد است و در همه سازمان‌ها مانند سازمان امور مالیاتی کشور، سازمان توسعه تجارت، وزارت صنعت، معدن و تجارت به طور کاملاً یکسان مورد استفاده قرار می‌گیرد و نشان‌دهنده ویژگی‌ها و مشخصات هر کالاست. hs code بین‌المللی کالا گویای بسیاری از جزئیات آن است و در بازارهای جهانی خریداران و فروشندگان کالا در فاکتورهای فروش خود کد بین‌المللی کالا که همان hs code آن است را در فاکتورهای رسمی خود ثبت می‌کنند. به بیان دیگر کد تعرفه کالا یا hs code یک سیستم شناسایی و طبقه‌بندی کالاهاست که براساس سیاست‌های مالیاتی و اقتصادی مشخص می‌شود. hs code یا سیستم هماهنگ شده یک سیستم بین‌المللی به شمار می‌رود که به وسیله WTO یا همان سازمان تجارت جهانی ابداع شده است. در این سیستم همه کالاها به وسیله یک کد ۸ تا ۱۰ رقمی در کشورها طبقه بندی شده که ۴ یا ۶ رقم اول بین کشورهای عضو مشترک است و ۲ یا ۴ رقم بعدی بر اساس فضای طبقه‌بندی کالاها کشور می‌تواند متفاوت باشد. از آنجایی که این تعرفه تا ۶ رقم اول از سمت چپ در بین کشورها مشترک است، می‌تواند در نامه‌نگاری‌ها و داد و ستدهای تجاری استاندارد خوبی برای تشخیص کالا باشد. دو رقم اول hs code مربوط به فصل متعلق به آن است. دو رقم دوم سر دسته و دو رقم سوم زیر دسته را نمایش می‌دهد. به وسیله این سیستم یا سامانه کلیه فعالیت‌های تعرفه ای و غیر تعرفه ای مقررات تجارت بین المللی و انواع دیگر از فعالیت‌های اقتصادی خارجی و همچنین نگهداری از آمار گمرک در این سیستم گنجانده شده است. معمولاً کد تعرفه کالا در پروفورم و فاکتور رسمی کالا می‌آید در حالی که آوردن نام کالا کفایت می‌کند و درج کد تعرفه آن الزامی نیست. به طور معمول صادر کننده (فروشنده کالا) کد تعرفه گمرکی کالا را مشخص می‌کند و در صورتی که hs code کالا چه از روی عمد یا سهواً اشتباه تعیین شود، قوانین و مقررات گمرکی را نقض کرده و منجر به مجازات‌های اداری از نرخ 50% تا ۲۰۰٪ از ارزش گمرکی کالا خواهد شد. کد بین المللی کالا تعیین کننده حقوق ورودی کالا و تعیین کننده لزوم یا عدم لزوم مجوز واردات از سازمان های دولتی می‌باشد و تعریف اشتباه این کد عواقب سنگینی خواهد داشت که بر عهده صاحب کالا یا همان خریدار آن می‌باشد