واردکنندگان کالا باید هزینه‌های مختلفی را از ابتدای پروسه واردات تا مراحل پایانی و ترخیص کالا از گمرک پرداخت کنند تا کالا یا محموله تجاری مورد نظرشان به صورت قانونی وارد کشور شود. از جمله هزینه‌هایی که بازرگانان در روند ترخیص کالا پرداخت می‌کنند سود بازرگانی و حقوق گمرکی است که به مجموع آن‌ها اصطلاحا حقوق ورودی می‌گویند. شناخت هر کدام از این هزینه‌ها و نحوه محاسبه مبلغ آن‌ها برای کسانی که به تجارت مشغولند ضروری به شمار می‌رود، چرا که از این راه می‌توانند میزان سود خود را از تجارت محاسبه کرده و در انتخاب روند کسب و کار به کار گیرند. در این مطلب به تعریف سود بازرگانی، شیوه محاسبه و کاربرد آن در تجارت خواهیم پرداخت تا تاجران تازه‌کار و علاقه‌مندان به تجارت نیز با قسمتی از هزینه‌های بازرگانی آشنا شوند.
سود بازرگانی چیست؟
همان طور که می‌دانید بازرگانان در فرآیند تجارت در سطح بین‌المللی باید هزینه‌های مختلفی را پرداخت کنند که در کل این مبالغ در دو دسته مالیات و هزینه‌ها دسته بندی می‌شوند. دسته اول هزینه‌ها هستند که در قانون و آئین‌نامه امور گمرکی با نام هزینه انجام خدمات از آن‌ها نام برده شده است. ماده 1 بند ل قانون امور گمرکی هزینه انجام خدمات را معادل وجوهی که در قبال انجام خدماتی از قبیل هزینـه اشعه ایکس (ایکس ری)، مهر و مـوم، پلمب، باربـری، انبارداری در اماکـن گمرکی، آزمـایش و تعرفه بندی، مراقبت، بـدرقه، توزین کالا و خدمات فـوق‌العاده دریافـت می‌شود و شرایط، ضوابط و مصـادیق آن متناسـب با خدمات انجـام می‌شود تعریف می‌کند. نحوه محاسبه میزان و شیوه پرداخت این هزینه‌ها نیز در ماده 3 آئین‌نامه امور گمرکی به روشنی بیان شده است. دسته اول یا مالیات‌ها شامل حقوق گمرکی، سود بازرگانی، عوارض هلال احمر و مالیات بر ارزش افزوده هستند که هر کدام نحوه محاسبه جداگانه دارند.
براساس قانون سود بازرگانی مبلغی است که در قوانین مربوط به تجارت بین‌المللی طبق مصوبه‌های هیئت وزیران تعیین شده است. از عوامل موثر در مشخص کردن میزان آن می‌توان به شرایط اقتصادی و سیاسی کشور اشاره کرد. سود بازرگانی با دیگر هزینه‌ها مانند عوارض و تعرفه متفاوت است و تنها به کالاهای وارداتی تعلق خواهد گرفت. این هزینه بر اساس واحد پول ملی کشور توسط گمرک وصول می‌شود و طبق قانون صاحب کالا مسئول پرداخت آن است. خوب است بدانید سود بازرگانی بخشی از هزینه حقوق ورودی کالا را تشکیل می‌دهد که در ادامه آن را برای شما تعریف خواهیم کرد.
از دیگر هزینه‌هایی که واردکنندگان کالا بایستی به گمرک پرداخت کنند حقوق ورودی است. حقوق ورودی هزینه‌ای است که تاجران باید بابت وارد کردن بارهای تجاری به گمرک بپردازند. این مبلغ در واقع مجموع درصدی از ارزش مادی هر کدام از کالاهایی است که در یک محموله تجاری به کشور وارد می‌شود. قانون امور گمرکی ماده 1 بند د حقوق ورودی را «حقوق گمرکی معادل چهار درصد (۴%) ارزش گمرکی کالا به اضافه سود بازرگانی که توسط هیئت وزیران تعیین می‌گردد به‌علاوه وجوهی که به‌موجب قانون، گمرک مسئول وصول آن است و به واردات قطعی کالا تعلق می‌گیرد ولی شامل هزینه‌های انجام خدمات نمی‌شود.» تعریف می‌شود.
حقوق ورودی با تعرفه‌های گمرکی محموله تجاری وارداتی متفاوت می‌باشد و شیوه محاسبه آن توسط دولت مانند نحوه محاسبه سود بازرگانی براساس معیارهای مختلفی انجام می‌شود. برای مثال تعریف سود بازرگانی سیاست‌های اقتصادی پیچیده دولت و موارد بسیار دیگری در تعیین آن نقش دارند. خوب است بدانید در تعیین حقوق ورودی گمرک، مقدار تولیدات داخلی کشور نقش بسیار مهمی دارد. این عامل در فرآیند محاسبه حقوق ورودی گمرک به این صورت است که اگر کالای مشابهی با محصولات داخلی کشور توسط بازرگانان وارد شود، دولت با هدف حمایت از تولیدکنندگان داخلی برای حقوق ورودی آن کالا مبلغ بالایی را در نظر می‌گیرد و اگر کالای وارداتی نمونه داخلی مشابهی در کشور نداشته باشد، میزان حقوق ورودی آن کالا مبلغ پایینی خواهد بود تا همه مردم بتوانند با هزینه‌ای معقول آن کالای وارداتی را خریداری کنند.
نحوه محاسبه سود بازرگانی
براساس تعریفی که از سود بازرگانی ارائه شد عواملی مانند رویکردهای اقتصادی و سیاسی دولت در میزان سود بازرگانی تاثیرگذارند. شیوه محاسبه سود بازرگانی می‌تواند براساس حجم، وزن، تعداد کالاهای وارداتی مشخص شود. در ایران محاسبه سود بازرگانی طبق وزن کالا بسیار رایج است و برای بیشتر انواع کالاها با این روش محاسبه می‌شود. یکی دیگر از روش‌های رایج حساب کردن سود بازرگانی براساس ارزش سیف و ارزش کالاست که با استفاده از این روش حاصل جمع ارزش خالص کالا به اضافه کرایه حمل و نقل کالا با حق ثبت سفارش کالا حساب می‌شود.
معافیت از پرداخت سود بازرگانی
در بازرگانی بین‌المللی در حوزه واردات گاهی محوله‌های تجاری بر اساس سیاست‌های دولت و قوانین تصویب شده از پرداخت سود بازرگانی معاف هستند. طبق تعریفی که از مفهوم سود بازرگانی ارائه شد طبق قوانین و مقررات تجارت بین‌المللی سود بازرگانی منبع درآمدی برای دولت محسوب شده اما دولت با تصویب قوانینی خاص در زمان واردات بعضی کالاها از آن‌ها هزینه‌ای دریافت نکرده و این دسته را از پرداخت سود بازرگانی معاف می‌کند. در برخی از گمرک‌های کشور نیز در زمان ترخیص کالا جهت جذب بازرگانان و ایجاد اشتغال در منطقه در ردیافت سود بازرگانی تخفیف‌هایی در نظر می‌گیرند. از جمله این گمرکات اجرایی می‌توان به گمرک بوشهر، خرمشهر و آبادان اشاره کرد. از دیگر معافیت‌ها در پرداخت سود بازرگانی می‌توان به مواردی مانند شرکت‌ها و موسسه‌های دانش بنیان اشاره کرد. در حقیقت در مواردی که واردکننده قصد داشته باشد کالای وارداتی خود را جهت استفاده در شرکت‌های دانش بنیان، شرکت‌های فناوری و اختراعی در راستای تولیدات و اشتغال زایی وارد کند، دولت از دریافت سود بازرگانی از این بازرگانان چشم‌پوشی کند. البته بایستی بدانید این افراد تنها از پرداخت سود بازرگانی معاف می‌شوند و باید سایر هزینه‌های واردات کالا را که شامل تعرفه‌های گمرکی، عوارض، حقوق ورودی گمرک و مالیات‌ها می‌شود تا قادر به ترخیص و آزاد سازی کالای خود از گمرک شوند.
سخن پایانی
در نتیجه سود بازرگانی کالاهای وارداتی به وسیله دولت اخذ می‌شوذد و به عنوان یکی از منبع درآمدهای دولت به شمار می‌رود. به همین دلیل این هزینه در سازمان‌هایی مثل شهرداری، تعاون، وزارت راه و شهرسازی و هلال احمر استفاده می‌شود. سود بازرگانی در ایران به پول ملی اخذ می‌شود و تنها به وسیله گمرک از صاحبان کالا وصول می‌شود. برای محاسبه سود بازرگانی کالاهای وارداتی باید جدول تعرفه‌های گمرکی مربوط به همان سال را بررسی کنید. با توجه به این که این مبالغ به صورت سالانه به روز می‌شوند، گاهی بعضی کالاها از پرداخت سود بازرگانی در آن سال معاف هستند. سود بازرگانی برای هر کالایی به صورت منحصر به فرد وضع می‌شود. میزان سود بازرگانی در گمرک ایران برای کالاهای با کیفیت، بی کیفیت، دست دوم و نو تفاوتی با هم ندارد. به طور معمول در گمرک ایران سود بازرگانی با توجه به وزن کالای وارداتی به محاسبه سود بازرگانی کالا پرداخته می‌شود.
.png)
یکی از راه‌های دسترسی به سود بازرگانی کالاهای وارداتی استفاده از امکان جستجوی هوشمند تعرفه‌های گمرکی در تجیار است. بدین ترتیب علاوه بر دستیابی به هزینه‌هایی مانند سود بازرگانی، حقوق گمرکی، حقوق ورودی و عوارض به اطلاعات ضروری مثل مجوزهای ترخیص، اولویت کالایی، تخصیص ارز و ضوابط تجاری کالای وارداتی خود دست پیدا خواهید کرد. برای این کار کافیست به آدرس تجیار بروید و در نواری که روبروی شماست نام کالای وارداتی یا کد تعرفه مورد نظر خود را جستجو کنید تا تمامی اطلاعات لازم در کسری از ثاینه در روبروی شما ظاهر شود.
پرسش‌های متداول
- سود بازرگانی چیست؟
- سود بازرگانی چطور محاسبه می شود؟
- چه کسانی از پرداخت سود بازرگانی معاف هستند؟
__330116.jpg){kind=avatar}
