تب و تاب این روزهای بازار ارز در ایران و نوسانات مدام و لحظه‌ای آن نرخ‌های مختلفی از انواع ارز را در کشورمان به وجود آورده است. در این شرایط ارز آزاد، ارز نیما، ارز سنا و ارز دولتی انواع نرخ‌های بازار را تشکیل می‌دهند. فقط کافیست یک بار قصد خرید ارز را داشته یا از دنبال‌کنندگان تحولات بازار باشید تا با انواع سامانه‌های خرید و فروش و نرخ‌های مختلف ارزهای رایج مواجه شوید. با توجه به تأثیری که نرخ ارز نه تنها در تجارت بلکه در زندگی روزمره ما دارد، آشنایی با مفاهیم و اصلاحات این بازار می‌تواند برای همگان مفید باشد. به همین دلیل است که ما در این جا به بررسی ماهیت ارز سنا، ارز نیما، کاربردها و تفاوت‌های این دو نوع ارز خواهیم پرداخت.
ارز سنا چیست؟
سنا در واقع کوتاه شده عبارت "سامانه نظارت ارزی" است که بانک مرکزی در سال 1390 آن را جهت جمع‌آوری داده‌های سیستماتیک، داده‌های معاملاتی بازار ارز و نقل و انتقالات ارزی در صرافی‌های سراسر کشور طراحی و راه‌اندازی کرد. کلیه صرافی‌هایی که با مجوز بانک مرکزی مشغول به کار هستند باید تمامی اطلاعات معامله‌های ارزی خود را در حوزه خرید و فروش ارز در سامانه سنا ثبت کنند. از میانگین تمامی این نرخ‌های ثبت شده به وسیله صرافی‌ها در سامانه سنا عدد میانگینی اعلام خواهد شد که به آن نرخ ارز سنا می‌گویند. نرخ ارز سنا در حقیقت معادل میانگین خرید و فروش دلار، یورو و ارزهای رایج دیگری است که در صرافی‌های تمام کشور انجام می‌شود.
مزایای ارز سنا
سامانه سنا جهت نظارت بر بازار ارز ایجاد شده و بانک مرکزی در راستای محقق شدن این هدف قوانینی را وضع کرده است. طبق این قوانین و مقررات صرافی‌ها باید در این سامانه ثبت‌نام و معاملات روزانه خود را ثبت کنند. این سامانه با در دست داشتن نرخ ارز در تمامی صرافی‌های کشور میانگین نرخ ارز را حساب و اعلام می‌کند. سامانه سنا از بخش‌های متفاوتی مانند خرید و فروش ارز، قیمت‌ها، دسترسی آنلاین به حساب بانکی، خزانه‌داری و حسابداری است. امن بودن سامانه سنا، سازماندهی مبادلات، انجام فرآیندها خرید و فروش به صورت آنلاین، همکاری نزدیک با صرافی‌ها، آگاهی از قیمت‌های لحظه‌ای، عدم دخالت بانک‌ها در خرید و فروش و امکان تعریف معامله در سامانه از جمله مزایای استفاده از سامانه سنا است. همچنین صرافی‌ها می‌توانند با فعال‌سازی تمامی بخش‌های سامانه نظارت ارزی، علاوه بر اخذ قیمت نهایی و تعیین سود و زیان تراکنش خود به بانکی که در آن حساب دارند متصل و اقدام به برداشت و واریز کنند.
ارز سنا به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
سامانه نظارت ارزی که با نام سنا شناخته می‌شود سامانه‌ای است که نرخ میانگین ارزهای رایج مانند دلار و یورو را نشان می‌دهد. ارزها در سامانه سنا به طور معمول نرخ پایین‌تری دارند و مانند ارز نیمایی برای کنترل بازار و کمک به واردکنندگان و بازرگانان ایرانی به وجود آمده است. خوب است بدانید ارز سنا به وسیله صرافی‌ها به متقاضیان تعلق می‌گیرد.
ارز نیمایی چیست؟
ارز نیما یا ارز نیمایی سامانه یکپارچه معاملات ارزی است که توسط بانک مرکزی و جهت تسهیل تامین ارز برای متقاضیان ساخته شده است. سامانه نیما یک محیط عالی برای خریداران و فروشندگان ارز به وجود آورده است که توسط آن به سادگی عملیات ارزی خود را به انجام برسانند. این سامانه در سال 1397 برای کنترل و حفظ تعادل در بازار ارز و تجارت راه‌اندازی شد. بر اساس قانون سامانه نیما به صرافی‌های مجاز بانک مرکزی اختصاص دارد و بازرگانان نمی‌توانند در آن ثبت نام کنند. واردکنندگان و بازرگانان از راه سامانه جامع تجارت در پنلی به نام نیما با این صرافی‌های مجاز در ارتباط باشند.
مزایای ارز نیمایی
ارز نیمایی ارزی است که برای توسعه تجارت کشور به وجود آمده و عرضه شده است. نرخ ارز نیمایی برخلاف نوسانات ارز تغییرات زیادی ندارد و نرخ آن را بانک مرکزی تعیین می‌کند. قیمت این ارز را بانک مرکزی طبق میزانه عرضه وتقاضا، نرخ تورم و مقدار پوشش‌دهی ارز مشخص خواهد کرد.
ارز نیمایی به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
ارز نیمایی در اغلب اوقات قیمتی پایین‌تر از ارز آزاد دارد و تنها از راه سامانه نیما و طی شرایطی توسط بازرگانان قابل دریافت است. در واقع این ارز به واردکنندگان کالاهای مجاز مصرفی اختصاص دارد. محل تامین ارز نیمایی ارزهای صادرات است که باز با نرخ ارز نیمایی و از راه صرافی‌های مجاز به صادرکنندگان پرداخت می‌شود.
تفاوت‌های ارز نیمایی و سنا
سامانه نیما برای آسان شدن امور واردکنندگان به وجود آمده تا ایشان بتوانند ارز مورد نیاز خود را در فضایی امن و مورد اعتماد خریداری کنند. در سامانه نیما صادرکنندگان بزرگی مانند دولت ایران به عنوان صادر کننده نفت حضور دارد و به همین دلیل است که نرخ خرید مواد اولیه تولیدی‌ها و قیمت فروش آنها براساس نرخ نیمایی تعیین می‌شود. خوب است بدانید ارز نیمایی به واردکننده‌‌های تعرفه‌ها و کالاهای خاصی که در ایران تولید نمی‌شود و یا نیاز کشور بیش از تولیدات داخلی باشد تعلق خواهد گرفت. سامانه سنا اما تنها برای مشاهده نرخ حواله و اسکناس با توجه به معامله‌های ثبت شده توسط بانک‌ها و صرافی‌ها در سامانه‌های ارزی در روز کاری قبل، قابل استفاده است.
سخن پایانی
همانطور که می‌دانید در ایران برای هر ارز چند نوع ارزی جهت معامله وجود دارد که هرکدام قیمت متفاوتی در ازای یک ارز خارجی دارند. برخی از این ارزها برای عموم قابل دسترس نیست و به دلایل مختلف شکل گرفته است. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران برای یکپارچه نمودن بازار ارز و پیشگیری از انتشار قیمت‌های غیرواقعی در بازار معاملات ارزی اقدام به راه‌اندازی سامانه‌هایی مانند سنا و نیما کرده که متقاضیان به راحتی می‌توانند در این سامانه‌ها اقدام به خرید و فروش ارز کنند.
پرسش‌های متداول
- ارز سنا چیست؟
- ارز سنا چه مزایایی دارد؟
- ارز سنا به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
- ارز نیمایی چیست؟
- ارز نیمایی چه مزایایی دارد؟
- ارز نیمایی به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
- ارز نیمایی و ارز سنا با هم چه تفاوتی دارند؟
