کارت بازرگانی

کارت بازرگانی چیست؟

اگر قصد واردات یا صادرات کالایی را دارید، اولین مدرکی که به آن نیاز خواهید داشت کارت بزرگانی است. تجارت نیز مانند باقی امور نیاز به کسب مجوز دارد که در صورت دریافت آن شما اجازه دارید به صادرات و واردات بپردازید. بر اساس آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات سال 1402 ماده 10؛ کارت بازرگانی با درخواست متقاضی در سامانه جامع تجارت توسط شعب اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران و اتاق تعاون ایران به نمایندگی از اتاق‌های مذکور به نام متقاضیانی که واجد شرایط که واجد شرایط باشند برای مدت یک سال با رشته فعالیت خاص صادر می‌گردد که پس از تایید وزارت صنعت، معدن و تجارت معتبر خواهد بود. این کارت برای افراد حقیقی و حقوقی دارای شرایط لازم صادر می‌شود. در ادامه‌ی این مقاله‌ در تجیار به بررسی بیشتر کارت بازرگانی، شرایط و مدارک لازم برای اخذ آن و همچنین تفاوت شرایط لازم برای اخذ کارت بازرگانی حقیقی و حقوقی می‌پردازیم.

شرایط دریافت کارت بازرگانی

برای دریافت کارت بازرگانی مانند هر سند یا مجوز دیگری نیاز به ارائه مدرک و شرایط خاصی دارید. البته باید است بدانید بسته به نوع کارت، شرایط اخذ کارت بازرگانی متفاوت است. برای مثال مدارکی که برای اخذ کارت بازرگانی برای اشخاص حقیقی نیاز است با شرایط گرفتن کارت بازرگانی حقوقی متفاوت خواهد بود. شرایط و مدارک لازم برای دریافت کارت بازرگانی در آیین‌نامه مقررات صادرات و واردات مصوبه سال 1402 نسبت به سال‌های گذشته تغییراتی داشته است. برای مثال در سال 1401 داشتن برگ پایان خدمت نظام وظیفه یا برگ معافیت برای آقایان ضروری در نظر گرفته شده بود که در سال 1402 این شرط از آیین‌نامه حذف شده است. در این جا شرایط لازم برای اخذ کارت بازرگانی حقیقی و حقوقی را به طور جداگانه طبق آخرین تغییرات قانون مقررات صادرات و واردات 1402 بررسی خواهیم کرد.

کارت بازرگانی حقیقی

• داشتن حداقل سن 20 سال تمام

اولین شرط برای اخذ کارت بازرگانی توسط اشخاص حقیقی داشتن سن حداقل 20 سال تمام است که تا سال 1401 این عدد 23 تمام بود و در سال 1402 مشمول تغییر شده است.

• داشتن حداقل مدرک دیپلم متوسطه

طبق ماده 10 بند 2 آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات سال 1402؛ دارندگان پروانه بهره‌برداری از مراجع قانونی ذی‌ربط مشروط به گذشت دو سال از تاریخ صدور پروانه و ارائه‌کنندگان مدارک مثبته مبنی بر حداقل سه سال سابقه فعالیت در زمینه تجارت با تشخیص اتاق‌های بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران و تعاون ایران از ارائه مدرک موضوع جزء مذکور معاف می‌باشند.

• داشتن محل کسب با کاربری غیرمسکونی

بر اساس تغییرات قانون مقررات صادرات و واردات سال 1402؛ داشتن محل کسب با کاربری غیر مسکونی در سند اعم از ملکی یا استیجاری دارای شناسه رهگیری به نام شرکت یا یکی از صاحبین امضای مجاز (برای اشخاص حقوقی) و داشتن محل کسب با کاربری غیر مسکونی اعم از ملکی یا استیجاری دارای شناسه رهگیری به نام متقاضی (برای اشخاص حقیقی). متقاضیان با داشتن حداقل (2) سال سابقه تسلیم اظهارنامه مالیاتی مشروط بر آنکه مبلغ فروش کالا و خدمات آن‌ها در سال قبل بیشتر از یک برابر حداقل نصاب معاملات بزرگ اعلامی در ابتدای هر سال براساس ماده (3) قانون برگزاری مناقصات – مصوب 1383 – و تبصره (1) آن باشد و نیز شرکت‌های دانش‌بنیان دارای تاییدیه از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس جمهور، از شمول این شرط مستثنی است.

• داشتن دفاتر قانونی و ارائه اظهارنامه ثبتی
• داشتن حساب جاری مورد تایید بانک مرکزی

در آیین‌‍نامه مقررات صادرات واردات مصوبه سال 1401 این بند داشتن حساب جاری در یکی از بانک‌های داخلی و داشتن گواهی عدم چک برگشتی در سیستم بانکی کشور بود که در سال 1402 به داشتن یک حساب جاری مورد تایید بانک مرکزی تغییر یافته است.

• عدم اشتغال (اعم از تمام وقت و پاره وقت) همچنین هر گونه رابطه استخدامی یا مشاوره با وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها و شرکت‌ها و موسسات دولتی، قوای سه‌گانه و نهادهای نظامی، انتظامی، عمومی غیردولتی و انقلابی.

در آیین‌‍نامه مقررات صادرات واردات مصوبه سال‌های پیش عدم اشتغال تنها به معنای عدم اشتغال تمام وقت و همچنین نداشتن رابطه استخدامی با وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی بوده، در حالی که در سال 1402 عدم اشتغال شامل تمام وقت و پاره وقت همچنین هر گونه رابطه استخدامی یا مشاوره با وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، شرکت‌ها و موسسات دولتی، قوای سه‌گانه و نهادهای نظامی، انتظامی، عمومی غیردولتی و انقلابی است.

• عدم ورشکستی به تقصیر و تقلب
• نداشتن محکومیت موثر کیفری
• ارائه گواهی سازمان مالیاتی ذی‌ربط مبنی بر پرداخت یا ترتیب پرداخت بدهی مالیات قطعی شده موضوع ماده (186) قانون مالیات‌های مستقیم – مصوب 1366 – با اصلاحات بعدی آن
• داشتن گواهی موفقیت در آزمون‌های توجیهی بازرگانی

طبق آیین‌نامه اجرایی صادرات واردات سال 1402 این آزمون متناسب با محتوا و مواد آموزشی متناسب با شرایط تجارت بین‎المللی توسط اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران و اتاق تعاون ایران با تایید وزارت صنعت، معدن و تجارت برگزار می‌شود.

• نداشتن بدهی گمرکی بدهی قطعی گمرکی، موضوع ماده 7  قانون امور گمرکی – مصوب 1390 – و یا تعیین تکلیف بدهی خود و نداشتن قاچاق و جعل گمرکی.

در سال‌های پیش برای اجرای این بند نیاز به ارائه گواهی از گمرک جمهوری اسلامی ایران مبنی بر عدم بدهی قطعی بود که در سال 1402 این بند تنها به نداشتن بدهی تغییر یافته است.

• ارائه کد اقتصادی

کارت بازرگانی حقیقی غیرایرانی

• داشتن کلیه شرایط مقرر برای اشخاص ایرانی

• داشتن پروانه کار و اقامت معتبر
• عمل متقابل کشور متبوع آنها در مورد ایرانیان مقیم آن کشور. در موارد خاص که صدور کارت بازرگانی بدون توجه به عمل متقابل کشور متبوع متقاضی به تشخیص وزارت صنعت، معدن و تجارت ضرورت داشته باشند، وزرات یاد شده می‌تواند مجاز بودن صدور کارت بازرگانی برای این قبیل متقاضیان را بدون رعایت شرط عمل متقابل به اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران (اتاق ایران) اعلام نماید.

کارت بازرگانی اشخاص حقوقی اعم از اینکه تشکیل و ثبت آنها در ایران بوده یا تشکیل آنها در خارج کشور بوده و سپس در ایران به ثبت رسیده باشند

• مدیرعامل یا یکی از صاحبان امضای مجاز شرکت باید دارای تمامی شرایط مقرر شامل داشتن سن 20 سال تمام، داشتن حداقل مدرک دیپلم متوسطه، عدم ورشکستگی به تقصیر و تقلب، نداشتن محکومیت موثر کیفری، داشتن گواهی موفقیت در آزمون‌های توجیهی بازرگانی و حسب مورد برای اشخاص غیر ایرانی داشتن پروانه کار و اقامت معتبر و عمل متقابل کشور متبوع آنها نیز باشد.

• مدیران عامل و اعضای هیات مدیره دارای عدم اشتغال (اعم از تمام وقت و پاره وقت) همچنین هر گونه رابطه استخدامی یا مشاوره با وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها و شرکت‌ها و موسسات دولتی، قوای سه گانه و نهادهای نظامی، انتظامی، عمومی غیردولتی و انقلابی باشند. موارد زیر مشمول موارد مذکور و داشتن گواهی موفقیت در آزمون‌های توجیهی بازرگانی نیست؛

1. شرکت‌ها و مؤسسات دولتی
2. نهادهای انقلابی
3. نهادهای عمومی غیردولتی
4. شرکت‌ها و مؤسسات متعلق به بندهای (1) تا (3) (یا مالکیت بیش از پنجاه درصد)
5. شرکت‌ها و مؤسسات متعلق به بند (4) (با مالکیت بیش از پنجاه درصد)
6.   شرکت‌های تعاونی
7. اعضای هیأت علمی

• شرکت‌ها باید دارای محل کسب با کاربری غیرمسکونی، دفاتر قانونی با اظهارنامه ثبتی، حساب جاری مورد تایید بانک مرکزی، عدم ورشکستگی به تقصیر و تقلب، گواهی سازمان امور مالیاتی ذی ربط مبنی بر پرداخت بدهی مالیات‌های قطعی شده و نداشتن بدهی قطعی گمرکی باشند.

تمدید کارت بازرگانی

تفاوتی ندارد کارت بازرگانی شما از نوع حقیقی یا حقوقی است، درخواست تمدید آن تنها از راه سامانه جامع تجارت انجام خواهد شد. متقاضی‌های تمدید کارت بازرگانی باید د ارای شرایط زیر باشند:

1.  داشتن همه شرط‌های لازم برای صدور کارت بازرگانی
2. نداشتن تعهد ارزی سر رسید واردات و صادرات
3. نداشتن بدهی حق بیمه برای متقاضیان حقوقی تمدید کارت بازرگانی

شرایط تمدید کارت بازرگانی مانند سایر بندهای مقررات صادرات و واردات 1402 شامل تغییراتی شده است. برای مثال برای تمدید کارت بازرگانی در سال 1401 طبق قانون دارنده کارت بازرگانی یا نماینده قانونی او با ارائه اصل کارت به اتاق‌های بازرگانی و صنایع و معادن مراجعه می‌کرد در حالی که در مقررات صادرات و واردات سال 1402 آمده برای تمدید کارت بازرگانی تنها از راه سامانه جامع تجارت اقدام کنید. داشتن و ارائه آگهی روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران یکی دیگر از شروط تمدید در مقررات سال 1401 بود که در سال 1402 دستخوش تغییر شده است.

موارد معافیت از داشتن کارت بازرگانی

داشتن کارت بازرگانی برای تجارت با کشورهای خارجی یک شرط ضروری به شمار می‌رود. تمامی اشخاص چه حقیقی و چه حقوقی جهت انجام هرگونه واردات و صادرات نیاز به اخذ کارت بازرگانی دارند به جز چند گروه از افراد که طبق قانون و با شروطی خاص جزو موارد معافیت داشتن کارت بازرگانی به شمار می‌روند. افرادی که بدون کارت بازرگانی می‌توانند تجارت کنند طبق قانون عبارتند از؛ شرکت‌های تعاونی مرزنشین برای ورود کالاهای موردنیاز خانوارهای مرزنشین طبق فهرست مربوط و به تعداد، مقدار و ارزش تعیین شده و صدور کالاها در ازای کالاهای وارداتی، ملوانان ایرانی شاغل در شناورها که بین سواحل ایران و سایر کشورها در تردد هستند، برای ورود کالاهای مورد نیاز خانواده خود به تعداد، مقدار و ارزش تعیین شده، پیله‌وران، برای ورود کالاهای قابل ورود مورد نیاز استان خود و استان‌های همجوار در صورت اخذ کارت پیله‌وری و مجوز ورود از سازمان صنعت، معدن و تجارت شهر یا استان مربوط، کارگران ایرانی شاغل در خارج از کشور در صورت داشتن کارنامه شغلی از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی طبق فهرست مربوط و در حد تعداد، مقدار یا ارزش تعیین شده و کالاهایی که ورود و صدور آنها به تشخیص گمرک برای فروش نمی‌باشد.

سخن پایانی

کارت بازرگانی مدرکی است که از سمت وزارت بازرگانی برای اشخاص حقیقی و حقوقی صادر می‌شود و شخص می‌تواند در زمینه صادرات و واردات فعالیت کند. اخذ و دریافت کارت بازرگانی برای اشخاص حقیقی و حقوقی دارای شرایط و قوانین مخصوص به خود است که در این مقاله به آن اشاره کردیم. همچنین از برای اطلاع از شروط تمدید کارت بازرگانی و شناختن افراد معاف می‌توانید به این مطلب مراجعه کنید.

پرسش‌های متداول

1. کارت بازرگانی چیست؟
2. کارت بازرگانی چه کاربردی دارد؟
3. شرایط اخذ کارت بازرگانی چیست؟
4. برای دریافت کارت بازرگانی به کجا مراجعه نمایم؟
5. کارت بازرگانی حقیقی با حقوقی چیست؟
6. برای تمدید کارت بازرگانی چه باید کرد؟
7. چه کسانی برای تجارت به کارت بازرگانی نیازی ندارند؟